ZooEasy is beschikbaar in de volgende talen:

Klanten 2.469 | Accounts 8.604 | Dieren 6.082.123

FGH: “Gezondheid staat bij ons centraal”

FGH: “Gezondheid staat bij ons centraal”

Datum: mei 27, 2016

Oudduitse Herder EnonHet is een zonnige lentedag wanneer we aankomen bij de Friese woonboerderij van AnneMarie van Krimpen. Bij aankomst worden we begroet door het vrolijke geblaf van de Oudduitse herdershonden. Binnen zijn ook enkele honden, die nieuwsgierig en enthousiast kijken naar de bezoeker. “Zometeen zijn ze wel rustig hoor,” roept AnneMarie vanuit de keuken, waar ze een kopje thee maakt.

AnneMarie van Krimpen is mede-oprichter van de Stichting Fokregistratie & Gezondheidsbeheer (ras)Honden (FGH). Samen met Rob Hoekstra richtte ze de stichting op. AnneMarie: “We zijn gestart vanuit de verenigingen van Oudduitse herders. Deze rasverenigingen zijn niet erkend. We merkten dat er veel naar het uiterlijk van de honden wordt gekeken, maar niet zozeer naar de gezondheid van de dieren. De showresultaten lijken leidend te zijn voor de honden waarmee gefokt wordt. Een show lopen met mijn hond Enon vind ik leuk hoor, maar de show zou eigenlijk niet gekoppeld moeten zijn aan de fokkerij. Dat verhoogt het risico op erfelijke afwijkingen, terwijl juist de gezondheid centraal zou moeten staan.”

Zelf heeft AnneMarie helaas al eens de gevolgen meegemaakt van erfelijke afwijkingen bij haar honden. “Mijn eerste Oudduitse herdershond was Kaya. Ze had een heel goed karakter. Zo ging ze vaak mee naar de hondenschool, waar zij een voorbeeld was voor de andere honden en hun eigenaren. Maar ze was niet gezond. Ik had een maandabonnement bij de dierenarts. Dat maakte mij nieuwsgierig naar haar afstamming.”

Idealisme

Als paraveterinair en ervaren hondentrimster zag zij niet alleen problemen bij haar eigen honden, maar ook bij andere rassen. Dat heeft ertoe geleid dat ze zich verder ging verdiepen in de gezondheid en afstamming van honden. Eerst deed ze dat binnen de vereniging van haar eigen hondenras, waar ze ook Rob Hoekstra leerde kennen. Daarna hebben zij samen besloten om hun ideaalbeeld van een gezondere hond breder te trekken en ook andere (ras)honden mee te nemen in hun onderzoek.

Gezondheidsregistratie

De Stichting FGH heeft zichzelf ten doel gesteld om de gezondheid van honden te verbeteren en inteelt te verminderen. Dit pakken zij professioneel aan met een team van specialisten. Er zijn inmiddels diverse rashondenverenigingen en individuele fokkers aangesloten. Zij dragen informatie over de honden aan, waarna de stichting eventueel aanvullende informatie opvraagt en controleert. Daardoor staan er inmiddels 800.000 honden in de database, van allerlei verschillende rassen. De afstamming en gezondheid van de honden staan centraal. AnneMarie: “Wij streven ernaar om van zo veel mogelijk honden de gezondheidsgegevens te noteren. Zo vragen wij fokkers om DNA-testen te laten doen op rasspecifieke afwijkingen. Dat kan per ras verschillend zijn. Daarvoor kijken we naar de rashondenwijzer van de Stichting Dier&Recht, maar we onderzoeken ook in onze eigen database welke afwijkingen in het verleden een rol speelden.”

Inteelt met kampioenshonden

Voor de analyse van de gegevens schakelt de stichting regelmatig de hulp in van genetici van Genetic Councelling Services (GCS). Zo hebben ze complete rassen uitgezocht. Bij het Tsjechische ras Chodsky Pes zijn bijvoorbeeld veel ziektes geconstateerd. AnneMarie: “In Tsjechië kijkt men maar naar vier generaties. Als je het ras zo benaderd, lijkt het erg mee te vallen met de gezondheidsklachten en vererfelijking. Maar als je vijf tot zes generaties teruggaat, kom je pas de echte problemen tegen. Vooral in de jaren ’60 tot ’90 constateren wij veel gezondheidsproblemen. In die periode werd veel gefokt met de kampioenshonden. Daardoor ontstonden er veel broer-zus en ouder-kind combinaties. De inteelt werd veel te hoog. Een hoge inteelt vergroot alles: de mooie eigenschappen, maar ook de gezondheidsklachten.”

Outcrossing

De oplossing ligt volgens AnneMarie op korte termijn op outcrossing. “We zoeken de lijnen steeds goed uit. Maar als er te veel inteelt is, dan is outcrossing de enige manier om de honden gezond te maken. Om voor outcrossing in aanmerking te komen, beoordelen we de hond allereerst op gezondheid en volgt er een DNA-test op erfelijke afwijkingen. Ook het uiterlijk van de hond is belangrijk. Als alles klopt, zetten we een fokprogramma op. De combinatie van een Chodsky Pes met een Altdeutsche Hütehund is bijvoorbeeld als look-a-like een goede combinatie. Na de eerste outcross vermindert de inteelt direct. Daarna kiezen we of we de hond direct terugfokken met het ras, of dat er een tweede outcross plaatsvindt om de inteelt te verminderen en positieve gezondheidseigenschappen te vergroten. Sommige outcross-honden lijken weer precies op het ras dat je wilt behouden. Het verschil is alleen zichtbaar in het DNA, want de genenpoel is breder geworden. Daardoor is het risico op gezondheidsklachten kleiner.” Het ideaal van AnneMarie zou zijn om alle stamboeken open te zetten voor outcrossing: “Fokkers moeten het durven. Maar het heeft heel veel voordelen. Je kan honden met de beste gezondheidseigenschappen fokken voor een gevarieerder en gezonder ras.”

Keurmerk

Keurmerk honden FGHOm ook fokkers en pupkopers bewuster te maken van het belang van gezonde honden, heeft de stichting FGH een eigen keurmerk ontwikkeld: Quality Approved. Dit keurmerk wordt per nest uitgegeven. AnneMarie: “Mensen kiezen bewuster voor een gezonde hond. Maar zelf hebben zij vaak de kennis niet in huis om dit te kunnen beoordelen. Daarom geven wij het keurmerk alleen uit als de fokker kan bewijzen dat zijn nest bestaat uit gezonde honden zonder erfelijke afwijkingen. De fokker overlegt daarvoor gezondheidstesten, verwantschapsgegevens, een beschrijving van de geboorte en het opgroeien van het nest. Ook moet hij pupkopers goede voorlichting geven. Dat betekent ook dat bij één fokker het ene nest wel een keurmerk krijgt, maar het ander misschien niet.” Pupkopers krijgen een soort garantie van de gezondheid van hun dieren in de koopovereenkomst.

Voorlichting

Naast de eigen centrale registratie van honden en het analyseren van alle data, geeft de stichting ook voorlichting aan fokkers. AnneMarie: “Wij begrijpen goed waar fokkers tegenaan lopen. Kiezen voor de gezondheid van je dieren kan soms ook nadelen met zich meebrengen. Zo kan je na een outcross met honden niet meer met dit nest aan landelijke shows meedoen. Ook is er natuurlijk al een jarenlange traditie om vast te blijven houden aan raszuiverheid. Wij verwijten fokkers dan ook helemaal niets, maar geven graag voorlichting en presentaties om samen te kiezen voor de gezondheid van de honden.”

Eén doel: gezondheid

Aan het eind van het bezoek gaan we nog even naar buiten om met Enon te wandelen. In de uitgestrekte weilanden mag hij los. Hij rent, rolt door het gras en komt steeds even langs zijn baasje om vervolgens nog eens uitbundig rond te rennen. Even later komt hij tevreden terug, zijn tong hangt uit zijn bek en zijn staart kwispelt er vrolijk op los. Na mijn vertrek duikt AnneMarie weer achter haar computer. “We hebben nog zo’n 200.000 honden die we nog in moeten voeren.” Ze is een nachtbraker, maar heeft er alles voor over om alle beschikbare informatie zo compleet mogelijk te maken. “Mijn droom is om geschiedenis te maken met de gezondheid van honden.”

AnneMarie en Enon - FGH